نمایش باله Serenade یا آواز عاشقانه
- توسط ماریه سامی
- 14 دی 1400
جورج بلنچین، طراح معروف رقص باله، در سال ۱۹۳۴ مدرسه باله آمریکا را پایهگذاری کرد و مدت کوتاهی پس از آن نمایش باله Serenade را برای دانش آموزان این مدرسه طراحی نمود. بالهای بدون داستان یا طراحی صحنه خاص، که توسط گروهی از بالرینها در لباسهایی ساده و با موسیقی چایکوفسکی به اجرا در می آمد.
ساختار نمایش باله Serenade نشانگر تمام ویژگیهای آثار بلنچین است: ترجیح بالرینهای زن، عدم تمرکز بر اجرای تئاتری و نمایشنامهی پیچیده، سادگی و بیتکلف بودن و وابستگی به نوانس موسیقی. باله Serenade یا آواز عاشقانه همچنان یکی از محبوبترین آثار بلنچین به شمار میرود.
ارزش هنری باله Serenade
بلنچین در این باله بارها از اتفاقات واقعی زمان تمرین بهره برده است. مثلا به زمین افتادن یک رقصنده؛ دیر رسیدن رقصندهای دیگر؛ رقصی زیبا و گاهی حتی غمناک میان یک مرد و سه زن که نشاندهنده روابط بین افراد است.
ویژگی بارز آثار بلنچین طراحی رقصهایی است که همزمان سطح توانایی رقصندگان یک کمپانی را می سنجند و از طرف دیگر عالیترین احساسات را از موسیقی بیرون کشیده و با سادهترین حرکات به نمایش میگذارد؛ مانند: دستی که به آرامی به سمت پیشانی میرود، جمعیت زیادی از بالرینها که همگی در یک پوزیشن اربسک ایستادهاند، دستی که یک زن به آرامی روی شانهی مردی قرار داده است. نتیجه نهایی، از نظر تکنیک در سطح استاندارد بالای مورد نظر بلنچین است و از نظر هنری نیز مورد تحسین منتقدان باله و کارشناسان هنری است.
اگر اجراگان یک کمپانی یا کارگردان باله نقطه ضعفی داشته باشند، کورئوگرافی بلنچین آن را آشکار میکند:
- آیا گروه بالرینها سر ضرب حرکت میکنند؟
- چند حرکت پیروئت (چرخش روی پوینت) پشت سر هم میتوانند انجام دهند؟
- آیا میتوانند هماهنگ با هم بچرخند بدون اینکه یکی از ضرب بیفتد؟
ترجیح بلنچین به استفاده از رقصنده زن در آثار او واضح است. برای مثال در نمایش Serenade تنها یک مرد روی صحنه ظاهر میشود. همچنین او اعتقاد بیشتری به تقویت گروه رقصندگان (Corps de ballet) به جای پرورش تعداد زیادی رقصنده پرینسیپال با نامهای بزرگ دارد. در باله Serenade، همانند آثار بعدی بلنچین، تمام قواعد باله کلاسیک آشکارا رعایت شدهاند و حتی بهبود یافتهاند.
جالب است بدانید که تماشای این باله برای بار اول مارتا گراهام را به قدری تحت تأثیر قرار داد که به گریه افتاد. او در این باره میگوید:
این باله نهایت سادگی بود، اما سادگی در اثر یک استاد بزرگ، کسی که میدانیم بعداً به هر اندازه که بخواهد، پیچیده خواهد بود.
تاریخچه و بخشهای مختلف باله Serenade
محبوبترین اثر بلنچین، باله Serenade به معنی آواز عاشقانه، به عنوان یک تمرین رقص برای دانش آموزان مدرسه باله آمریکا طراحی شده بود. بلنچین در این باره میگوید: “قصد داشتم به آنها بیاموزم، روی صحنه چطور باید برقصند.” این نمایش باله مشهور به اولین نمایش باله بدون نمایشنامه است و شروع مسیر بالهی نئوکلاسیک به سبک بلنچین محسوب میشود. در طراحی این باله توجه بلنچین به موسیقی، تقارن و سرعت مشهود است. رقصندگان Serenade با لباسهای ساده و توتوهای بلند توری آبی، ابتدا در یک گروه هماهنگ و سپس در گروههای کوچکتر اجرا میکنند.
نمایش با این تصویر آغاز میشود: ۱۷ بالرین که ثابت ایستادهاند، دست راست خود را بلند کرده و کف دستشان را به سمت تماشاچیان گرفتهاند. آنها زمان طولانی در این حالت باقی میمانند، در حالی که حتی ارکستر هم شروع به نواختن کرده است. اکثر بالههای بلنچین با یک تصویر ثابت شروع میشوند، به طوری که زمانبندی شروع حرکات نیز تماشاچی را شگفتزده میکند.
این نمایش باله پس از اجرای اولیه در سال ۱۹۳۴ دستخوش تغییرات متعددی شد. در اجرای کنونی باله Serenade، چهار بخش مختلف وجود دارد: سونات، والس، رقص روسی و مرثیه. برخلاف ترتیب معمول بالههای چایکوفسکی که با موسیقی شاد پایان میبایند، این باله با موسیقی غمگین در دو بخش آخر به پایان میرسد.
منابع: کتاب World of Dance: Ballet و مراجع دیگر
ترجمه و تلخیص از گروه روبان
تصویر: از تصاویر آرشیو کمپانی باله نیویورک